Dlaczego oczy łzawią?
Oczy łzawią, gdy są podrażnione, przesuszone, zainfekowane lub nadmiernie eksponowane na czynniki zewnętrzne – jak wiatr, kurz, dym, światło czy alergeny. Może to być reakcja obronna organizmu lub objaw choroby. Łzawienie bywa też skutkiem problemów z kanalikami łzowymi, noszeniem soczewek kontaktowych albo niektórych schorzeń, np. zapalenia spojówek, jaskry czy niedrożności dróg łzowych.
Czym są łzy i dlaczego są ważne?
Łzy to fizjologiczny płyn ustrojowy, który chroni i nawilża nasze oczy. Produkowane są przez gruczoły łzowe, a następnie rozprowadzane po powierzchni oka przez mruganie. Tworzą tzw. film łzowy, który składa się z trzech warstw: wodnej, lipidowej i mucynowej. Skład łez obejmuje wodę, sole mineralne, białka, lizozym i defensyny – składniki o działaniu antybakteryjnym.
Ich zadaniem jest:
- utrzymywanie odpowiedniego nawilżenia,
- ochrona przed czynnikami drażniącymi,
- wypłukiwanie ciał obcych,
- wspomaganie gojenia mikro-urazów rogówki.
Najczęstsze przyczyny łzawienia oczu
1. Suchość oka (zespół suchego oka)
Paradoksalnie, oczy mogą łzawić właśnie dlatego, że są… zbyt suche. Gdy powierzchnia oka nie jest odpowiednio nawilżona, organizm reaguje, produkując nadmiar łez. To częsta reakcja na:
- klimatyzację i ogrzewanie,
- dym papierosowy,
- intensywną pracę przy komputerze,
- noszenie soczewek kontaktowych,
- wiatr i mróz.
Suchości często towarzyszy uczucie piasku pod powieką, swędzenie i pieczenie.
2. Podrażnienia mechaniczne i chemiczne
Nadmierne łzawienie pojawia się w reakcji na:
- ciało obce (np. pył, kurz, drobinki metalu),
- krojenie cebuli,
- ostre zapachy lub środki chemiczne,
- zanieczyszczenia unoszące się w powietrzu.
Łzy pełnią wtedy funkcję „oczyszczającą” – wypłukując to, co nie powinno znajdować się w oku.
3. Alergie
Alergiczne zapalenie spojówek to częsty powód łzawienia, szczególnie wiosną i latem. Objawy to:
- swędzenie oczu,
- pieczenie,
- światłowstręt,
- przekrwienie spojówek,
- łzawienie po kontakcie z pyłkami, roztoczami czy sierścią zwierząt.
W takich przypadkach pomocne mogą być krople antyhistaminowe i unikanie kontaktu z alergenami.
4. Infekcje oczu
Infekcje bakteryjne lub wirusowe mogą prowadzić do silnego łzawienia, często z ropną lub wodnistą wydzieliną. Najczęstsze przyczyny to:
- zapalenie spojówek (zakaźne lub alergiczne),
- jęczmień,
- zapalenie brzegów powiek,
- zapalenie rogówki.
Infekcje często powodują również zaczerwienienie, obrzęk, światłowstręt i ból.
5. Problemy z kanalikami łzowymi
Jeśli łzy nie są prawidłowo odprowadzane do nosa, zaczynają wypływać na zewnątrz. Może to być spowodowane:
- niedrożnością kanalików łzowych,
- zapaleniem woreczka łzowego,
- urazem twarzy,
- wrodzonym zwężeniem dróg łzowych (często u dzieci).
6. Soczewki kontaktowe
Nieprawidłowo dobrane, uszkodzone lub zanieczyszczone soczewki mogą podrażniać oko i wywoływać łzawienie. Problem często towarzyszy:
- noszeniu soczewek zbyt długo,
- braku higieny,
- złemu dopasowaniu soczewek.
Jeśli problem się powtarza, warto skonsultować się z optometrystą i rozważyć zmianę produktu.
7. Wady anatomiczne powiek i rzęs
- Podwinięcie powieki (entropion) – powoduje podrażnienie powierzchni oka i przewlekłe łzawienie,
- Rzęsy rosnące do wewnątrz – ocierają rogówkę i wywołują łzy obronne.
W obu przypadkach konieczna może być pomoc okulistyczna, a nawet drobny zabieg chirurgiczny.
8. Choroby ogólnoustrojowe
- Nadczynność tarczycy (wytrzeszcz oczu) – oko nie domyka się prawidłowo, co prowadzi do przesuszenia i nadprodukcji łez,
- Zapalenia zatok, nieżyt nosa – mogą blokować odpływ łez z oka do nosa,
- Choroby autoimmunologiczne (np. zespół Sjögrena) – prowadzą do zaburzeń pracy gruczołów łzowych.
Łzawienie z jednego oka – czy to powód do niepokoju?
Jeśli łzawi tylko jedno oko, może to wskazywać na:
- niedrożność kanalika łzowego,
- zapalenie woreczka łzowego,
- ciało obce w oku,
- wady anatomiczne jednej powieki lub rzęsy.
W takim przypadku zalecana jest wizyta u okulisty – szczególnie, jeśli występuje ból, zaczerwienienie lub ropna wydzielina.
Łzawiące oczy u dziecka – co warto wiedzieć?
U niemowląt i małych dzieci najczęstszą przyczyną są niedrożne kanaliki łzowe – szczególnie w pierwszych miesiącach życia. Objawy to:
- łzawienie jednego lub obu oczu,
- wydzielina w kąciku oka,
- czasem zaczerwienienie.
Problem ten często ustępuje samoistnie do 6–12 miesiąca życia, ale w razie utrzymujących się objawów konieczna jest konsultacja z okulistą dziecięcym.
Co robić, gdy oczy łzawią? Domowe sposoby i leczenie
Domowe sposoby:
- przemywanie oczu solą fizjologiczną,
- delikatne okłady z rumianku (jeśli nie ma alergii!),
- masaż kanalików łzowych (szczególnie u dzieci),
- wietrzenie pomieszczeń, unikanie klimatyzacji,
- robienie przerw przy pracy przed ekranem.
Krople na łzawiące oczy (tzw. „sztuczne łzy”):
W aptekach dostępne są preparaty takie jak:
- Systane Balance, Thealoz, Artelac, Optive Fusion, Clarastill, Vidisic – krople nawilżające,
- krople z hialuronianem sodu – przy suchości i alergiach,
- maści antybiotykowe – przy infekcjach (na receptę).
Kiedy iść do lekarza?
Skonsultuj się z okulistą, jeśli:
- łzawieniu towarzyszy ból, zaczerwienienie lub obrzęk,
- występuje ograniczenie widzenia lub światłowstręt,
- objawy utrzymują się dłużej niż kilka dni,
- łzawi tylko jedno oko,
- widzisz ropną wydzielinę lub zgrubienie w okolicy kącika oka.
Dlaczego Oczy Łzawią? Podsumowanie
Nadmierne łzawienie oczu może być reakcją na czynniki zewnętrzne, objawem alergii, infekcji, a czasem skutkiem źle dobranych soczewek czy nieodpowiednich okularów. Warto obserwować objawy i nie bagatelizować ich, zwłaszcza gdy utrzymują się dłużej, dotyczą tylko jednego oka albo towarzyszą im inne dolegliwości, takie jak pieczenie, zaczerwienienie czy światłowstręt.
Jeśli Twoje oczy łzawią, a obecne okulary nie zapewniają komfortu albo masz wrażenie, że soczewki kontaktowe bardziej szkodzą niż pomagają – odwiedź salon optyczny LOKO w Tarnowie. Sprawdzimy, co może być przyczyną dyskomfortu i pomożemy dobrać nowe okulary lub soczewki, które będą lepiej dopasowane!
